Ամազոն (Պորտուգալերեն և Իսպաներեն Rio Amazonas) – գետ Հարավային Ամերիկայում, աշխարհի ամենամեծ
ավազան ունեցող գետն է (7180 կմ²), երբեմն համարվում է ամենաերկարն
աշխարհում։ Առաջանում է Մարանյոնի և Ուկայալի գետերի միախառնումից։
Երկարությունը` Մարանյոնիի ակունքից` 6437, Ուկայալիի կամ Ապաչետի
ակունքներից` 7000 կմ։ Ունի բազմաթիվ վտակներ, որոնցից 20-ի երկարությունը
գերազանցում է 1500 կմ-ը։ Գետի և նրա ավազանի մեծ մասը գտնվում է Բրազիլայում։ Հիմնականում հոսում է հասարակածին զուգահեռ։
Ամազոնն աշխարհի ամենաջրառատ գետն է. միջին ծախսը (հոսքը)` 200 000 մ³/վրկ
է, առավելագույնը` 300 000 մ³/վրկ։ Միջին տարեկան ծախսը` 7000 կմ³ (աշխարհի
բոլոր գետերի ծախսի 15 %-ը)։ Կոշտ հոսքը տարվա ընթացքում գերազանցում է 1
մլրդ տոննան։ Ամազոնի նավարկելի ցանցի երկարությունը ավելի քան 25 հազար կմ
է, գլխավոր նավարկելի հունը` 4300 կմ։ Գետաբերանում գետի լայնությունը
կազմում է 200 կմ։ Գլխավոր վտակները աջից` Ժուրուա, Պուրուս, Մադեյրա,
Տապաժոս, Շինգու ձախից` Իսա, Ժապուրա, Ռիո-Նեգրո։ Գլխավոր
նավահանգիստները` Բելեն, Սանտարեն, Օբիդուս, Մանաուս (Բրազիլիա), Իկիտոս
(Պերու)։ Գետն իր անվանումը ստացել է շնորհիվ հնդկացի կանանց. իսպանացի
կոնկիստադորները, կռվելով Ամազոնի շրջակայքում բնակվող ցեղերի հետ, հիացել
էին իրենց դեմ կռվող կանանցով, որոնք ուս-ուսի մարտնչելով տղամարդկանց
կողքին և աչքի ընկնելով քաջությամբ ու ռազմատենչությամբ, նրանց հիշեցրել են
ամազոնուհիների ցեղերի մասին հին հունական առասպելները, և որոնց շնորհիվ
գետը կոչվել է Ամազոն:
